Młodzieżowa perspektywa na rozwój społeczeństwa. Z odwagą stawiając czoła spadkom zaangażowania obywatelskiego w ostatnim dziesięcioleciu, młodzież w Polsce przeobraża nudne statystyki w opowieść o odrodzeniu i innowacji. Wzmacniana przez strategiczne wsparcie finansowe Narodowego Instytutu Wolności oraz rządowych inicjatyw społecznych, nowa generacja Polaków dzierży sztandar odpowiedzialności społecznej. Ożywiając lokalne społeczności poprzez połączenie dziedzictwa z nowoczesnością, młodzi obywatele piszą nowy rozdział w historii polskiego społeczeństwa obywatelskiego, nakreślając ścieżki do zrównoważonego rozwoju i wszechstronnej aktywności.
W ostatnim dziesięcioleciu polskie społeczeństwo obywatelskie napotkało wyzwania, które odcisnęły swoje piętno w statystykach. Spadek członków organizacji pozarządowych o 1,3 miliona, czyli o 12,8% między 2010 a 2018 rokiem, zasygnalizował alarmujący trend malejącego zaangażowania społecznego. Mimo to, Główny Urząd Statystyczny odnotowuje obiecujący potencjał – liczba zarejestrowanych organizacji pozarządowych w grudniu 2021 roku wynosiła 138 tysięcy, co otwiera drzwi do rozwoju i wsparcia młodzieży.
Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (NIW) w znacznym stopniu przyczynił się do wzmocnienia sektora pozarządowego w Polsce. W ciągu ostatnich pięciu lat instytucja ta zainwestowała środki finansowe w obszary działalności pozarządowej, które wcześniej były pomijane, takie jak wzmocnienie instytucjonalne organizacji, nowe rozwiązania typu kapitał żelazny i regranting. Takie wsparcie finansowe jest niezbędne, gdyż organizacje pozarządowe, aby być skutecznymi, potrzebują znaczącego wzmocnienia finansowego. Przykładem skuteczności tych działań jest realizacja licznych projektów społecznych na terenie całego kraju. „Ogólnopolska promocja krainy historycznej Kujaw” prowadzona przez Fundację Kujawski Instytut Myśli Patriotycznej, którego prezesem jest autorka niniejszego artykułu, jest kolejnym krokiem na drodze odrodzenia polskiego społeczeństwa obywatelskiego. Projekt ten, dofinansowany przez Narodowy Instytut Wolności w ramach programu PROO, ma na celu wzmocnienie lokalnej tożsamości i promocję dziedzictwa Kujaw. Dzięki tym działaniom, przedstawiciele młodzieży z całego kraju otrzymują możliwość pogłębienia wiedzy o swoich regionalnych korzeniach, co sprzyja budowaniu świadomej społeczności lokalnej.
Jeden z flagowych programów NIW-u – „Fundusz Młodzieżowy”, z imponującym budżetem 230 milionów złotych, wyznacza nowe horyzonty dla młodych obywateli Polski. Jego nadrzędnym celem jest dynamiczne zwiększenie zaangażowania młodzieży i organizacji młodzieżowych w życie publiczne, poprzez wsparcie inicjatyw młodzieżowych, wzmacnianie ich wpływu na życie społeczne oraz instytucjonalne umocnienie struktur, które te inicjatywy realizują. Przez najbliższe jedenaście lat Fundusz Młodzieżowy ma być katalizatorem zmian, inspirować młodych do aktywnego uczestnictwa w życiu kraju i świadomego kształtowania przyszłości społeczności lokalnych i całego narodu.
ROHIS, rządowy program wsparcia harcerstwa na lata 2018-2030, wzmocni polskie organizacje harcerskie, będące istotnym elementem systemu wychowawczego młodzieży. Program, pod Honorowym Protektoratem Prezydenta RP, przyznaje dotacje na rozwój instytucjonalny i programowy. W ramach dwóch głównych zadań – wsparcia kształcenia i wsparcia instytucjonalnego – planuje objąć pomocą ponad 200 tysięcy harcerzy i instruktorów, wspierając ich wszechstronny rozwój.
Sektor pozarządowy nieustannie się rozwija, dostosowując się do zmieniających się warunków. Indeks Stabilności Organizacji Obywatelskich (CSO Sustainability Index) bada siedem obszarów funkcjonowania organizacji, od prawnego po społeczny wizerunek, zapewniając gruntowny przegląd dynamiki zmian w branży. Międzynarodowa współpraca i zaangażowanie specjalistów z różnych dziedzin podkreślają multidyscyplinarne podejście do wsparcia społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. Jego filarem jest nie tylko Fundusz Młodzieżowy, ale również inne wartościowe programy wsparcia.
W II edycji „Programu Wsparcia Edukacji” prowadzonego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki dofinansowanie otrzymało ponad 150 projektów na łączną sumę blisko 14 milionów złotych. Projekty te obejmowały szerokie spektrum inicjatyw edukacyjnych, skupiając się między innymi na rozwoju kompetencji cyfrowych, kreatywnych podejściach do edukacji patriotycznej, promocji aktywności fizycznej, a także na integracji międzypokoleniowej. W ramach poszczególnych modułów wsparcie finansowe wynosiło od 20 tysięcy do 250 tysięcy złotych z wymaganym wkładem własnym na poziomie 10%.
Na arenie europejskiej nasz kraj aktywnie uczestniczy w programach Europejskiej Fundacji Młodzieży (EYF), wspierających międzynarodowe inicjatywy młodzieżowe, co umożliwia realizację projektów transgranicznych i promuje międzynarodową współpracę. W obliczu spadku zainteresowania tradycyjnymi formami NGO, Polska odpowiada innowacyjnymi rozwiązaniami i nowymi programami wsparcia. Inwestycje te, krajowe i międzynarodowe, świadczą o zobowiązaniu do tworzenia przestrzeni, w której młodzi ludzie mogą rozwijać swoje umiejętności i aktywnie kształtować polskie społeczeństwo obywatelskie.
